De commissaris op kousenvoeten in de moskee: In Vrijheid Verbonden.

Op 19 februari bood Kleurrijk Fryslân-voorzitter Sandra Roza bijna 800 handtekeningen aan commissaris van de Koningin in Fryslân, Ed Nijpels aan. Op kousenvoeten, want de bijeenkomst werd gehouden in het Marokkaans religieus centrum van Leeuwarden. Op zijn beurt gaf de commissaris de map met handtekeningenlijsten door aan Ineke Bakker, voorzitter van de projectgroep In Vrijheid Verbonden. Daarmee werd het tot dan toe in Nederland verzamelde aantal handtekeningen bijna geëvenaard.

Het gaat de projectgroep “In Vrijheid Verbonden” uiteraard niet om de handtekeningen op zich, maar wel om het gesprek dat erdoor wordt gestimuleerd. Wat dat betreft heeft de campagne in Fryslân al veel tongen losgemaakt en mensen in beweging gebracht. Immers, achter iedere handtekeningen staat een weloverwogen beslissing en altijd gaat er een gesprek aan vooraf over wat mensen vinden van de betekenis van geloof en levensbeschouwing in de multiculturele samenleving. Ed Nijpels begon zijn reactie met een citaat van Nelson Mandela: ‘Vrij zijn wil niet alleen zeggen dat jij je ketenen afwerpt, maar ook dat jij een levenswijze volgt waaruit respect voor het leven van anderen blijkt’. Daarna ging hij in op de thema’s vrijheid en de raakvlakken met provinciaal beleid. Bij het begrip vrijheid associeerde hij met de “elasticiteitstheorie”. Dit houdt in dat als iemand tot het uiterste gaat, de elasticiteit wordt overrekt en dit tot schade kan leiden voor een ander. Men kan dus zo ver gaan met de elasticiteit totdat de ander er hinder van ondervindt. Hoe kunnen we nu de elasticiteit in de Friese samenleving behouden?” Concreet voor Fryslân leidt dat tot de volgende vragen, waarop organisaties als Kleurrijk Fryslân misschien geen oplossing, maar wel een antwoord kunnen geven. Nijpels vroeg zich af “Hoe kunnen we in onze multiculturele samenleving gaan verbinden zonder onze vrijheid op te geven? Willen we ons door angst voor het onbekende laten regeren? Gaan we muren bouwen om onze vrijheid te behouden, of staan we open voor andersdenkenden? En laten we ons leiden door kennis, door deuren te openen?” In Fryslân ziet Nijpels veel positieve ervaringen en nieuwe mogelijkheden. “Er zijn allemaal initiatieven uit de doelgroep zelf, gericht op het creëren en gebruiken van allochtone rolmodellen en op het samen leven, leren en werken”.

“Deze initiatieven zijn gericht op het verbinden!” Het was dan ook van betekenis dat de bijeenkomst plaatsvond in het Marokkaanse religieus centrum, en dat er zoveel Marokkanen aan deze bijeenkomst deelnamen. Maar er zou nog veel meer mogelijk zijn. Want later op de avond constateerde Ed Nijpels dat er weinig jongeren aanwezig waren. Dat klopte ook, want daarop was deze bijeenkomst niet gericht. Maar ter plekke werd afgesproken dat de bijeenkomst een vervolg zal krijgen, specifiek gericht op jongeren. In het voorjaar van 2008, dis nog vóór het vertrek van de commissaris, organiseert Kleurrijk Fryslân een activiteit, waar jongeren met diverse achtergronden en opvattingen de gelegenheid krijgen elkaar te ontmoeten en in gesprek te gaan, met Ed Nijpels zelf als gespreksleider.

Ineke Bakker, tot voor kort studiesecretaris van de landelijke Raad van Kerken, lichtte het ontstaan van de campagne toe: het jubileum van Koningin Beatrix. Zij nam toen het initiatief om de landelijke leiders van religies uit te nodigen voor een ontmoeting. Deze leidde tot de verklaring, en tot een aantal landelijke activiteiten. De projectgroep gaat er mee verder, en ziet Fryslân als een belangrijk voorbeeld. Fryslân was de eerste provincie met een platform waar religies en levensbeschouwingen elkaar ontmoeten en met elkaar samenwerken om plaatselijke ontmoetingen mogelijk te maken. De Friese handtekeningen zijn een stimulans voor de projectgroep om in andere provincies en vooral plaatselijk meer activiteiten te organiseren. Zo kan het draagvlak voor een vreedzame en respectvolle samenleving worden uitgebouwd en onderhouden.

Religie geen groeimodel

Na het overhandigen van de handtekeningen en de reacties van Ed Nijpels en Ineke Bakker kreeg wethouder Roel Sluiter het woord. Zijn inleiding maakte veel los bij de aanwezigen, want wat zal de rol van levensbeschouwing en van de levensbeschouwelijke organisaties in de toekomstzijn, vroeg hij zichaf. Het is immers geen groeimodel. Een lang betoog, waarin de heer Sluiter het aantal gesignaleerde “hoofddoekjes” als bewijs van emancipatie had leren zien. Zijn tekst staat integraal op de site www.kleurrijkfryslan.org. Een citaat uit de slotpassage: “Hoe moet de lokale overheid omgaan met uiterlijke verschijnselen van religie in de samenleving? Omdat de ontkerkelijking onherroepelijk ook onder moslims toe zal slaan, kan ik openlijke geloofstekenen in de samenleving (hoofddoekjes, de moskee, een boerka voor mijn part) erg relativerend bekijken. Ik word er niet opgewonden van en ik zou denken dat als ons nog wat rest van onze tolerantie, we die hier in zouden moeten zetten. En hoe moet de overheid omgaan met radicalisering? Religieuze radicalisering gaat naar mijn opvatting dus recht in tegen de loop van de ontwikkelingen, dat zult u wel begrepen hebben. Iedereen denkt maar wat hij wil, maar gevaarlijke radicale acties moeten hard bestreden worden (nog los van het acute gevaar ook omdat ze een totale bevolkingsgroep die er niets van moet hebben, besmeurt) In dit praatje over “levensbeschouwelijkheid” is het misschien goed om daaraan toe te voegen dat in het licht van wat ik over religie heb gezegd, religieus radicalisme heel letterlijk misplaatst is in onze Nederlandse cultuur en in de fase waarin we in de Nederlandse geschiedenis zijn terechtgekomen”.

In Vrijheid Verbonden Verder met jongeren

Op verzoek van de commissaris zal Kleurrijk Fryslân het project ook met jongeren voorzetten. Dat gebeurt op twee manieren. Allereerst met de bijeenkomst onder leiding van Ed Nijpels zelf. En uiteraard zal Kleurrijk Fryslân ook de 3e interculturele jongerendag meehelpen organiseren. Een jaarlijkse dag waar jongeren uit alle landen, religies en culturen de kans krijgen de kennismaking te verdiepen. In 2008 staat deze ontmoeting gepland op 2e Pinksterdag, 12 mei. Geef het door en meld je aan via www.kleurrijkfryslan.org